Ngày 22/10/2023 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ký kết thỏa thuận Chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) với Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD) thuộc nhóm Ngân hàng Thế giới (NHTG) nhằm chuyển nhượng lượng giảm phát thải 10,3 triệu tấn CO2 của 06 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2025 cho Quỹ đối tác Cac-bon Lâm nghiệp với tổng số tiền là 51,5 triệu đô la Mỹ.

Để triển khai thực hiện thoả thuận Chi trả giảm phát thái vùng Bắc Trung Bộ đảm bảo đúng những nguyên tắc và quy định theo yêu cầu của Ngân hàng Thế giới và Quỹ đối tác Cac-bon Lâm nghiệp đã ký kết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 107/2022/NĐ-CP ngày 28/12/2022 của Chính phủ về thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính ERPA làm căn cứ cho việc thực hiện và hoàn thiện quy định của pháp luật về loại hình DVMTR này. Thoả thuận Chi trả giảm phát thải khí nhà kính có thể xem là một chính sách mới đối với ngành lâm nghiệp với những quy định về quản lý tài chính chặt chẽ và cách thức tiếp cận khá mới theo hướng tiệm cận với tiêu chuẩn của quốc tế, đặc biệt là chú trọng đến vấn đề chia sẻ lợi ích đối với các cộng đồng dân cư sống gần rừng nhằm nâng cao đời sống cho người dân, giảm áp lực vào rừng. Vì vậy, quá trình triển khai thực hiện ở các tỉnh đã gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc; nhiều quy định chưa rõ ràng, chưa sát với thực tế quản lý lâm nghiệp hiện nay và cần phải nghiên cứu cẩn trọng trước khi triển khai.

Hỗ trợ xây dựng công trình làm đường giao thông nông thôn

BQL Khu BTTN Pù Hoạt là một chủ rừng lớn trên địa bàn tỉnh Nghệ An với diện tích rừng tự nhiên thực hiện cung ứng dịch vụ giảm phát thải khí nhà kính hơn 76.000 ha. Vì vậy, Tập thể lãnh đạo của đơn vị xác định kinh phí từ ERPA là một nguồn lực hết sức quan trọng để thực hiện các hoạt động giao khoán bảo vệ rừng, phát triển cộng đồng các thôn bản và nâng cao đời sống cho người dân, qua đó giảm áp lực lên diện tích rừng được giao cho đơn vị quản lý. Tuy nhiên, Tập thể lãnh đạo đã xác định rõ đây là chính sách mới với nhiều quy định mới, vì vậy quá trình triển khai thực hiện cần phải thận trọng, vừa triển khai, vừa nghiên cứu, đặc biệt là tăng cường tham vấn ý kiến của các phòng chuyên môn thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Nghệ An, Quỹ Bảo vệ & PTR Nghệ An để đảm bảo quá trình triển khai thực hiện chi trả tiền từ ERPA phải đúng đối tượng, đúng nội dung, tuân thủ nguyên tắc quản lý tài chính, định mức chi và thuế theo quy định tại Nghị định số 107/2022/NĐ-CP và các văn bản liên quan khác; bảo đảm công khai, dân chủ, khách quan, công bằng, phù hợp với pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế.

Hỗ trợ công trình làm đèn đường giao thông nông thôn

Từ những vấn đề đặt ra như trên, BQL Khu BTTN Pù Hoạt đã ban hành Quyết định số 18/QĐ-BQL-KH&HTQT ngày 11/01/2024 về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Thoả thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên phụ trách các nội dung, lĩnh vực cụ thể để triển khai thực hiện. Các thành viên Ban Chỉ đạo đã chủ động nghiên cứu nội dung, quy định của Nghị định số 107/2022/NĐ-CP và Sổ tay hướng dẫn, đồng thời thường xuyên tham vấy ý kiến của các cơ quan quản lý cấp trên về những khó khăn, vướng mắc, những điểm quy định chưa rõ để nắm sâu các vấn đề liên quan. Đơn vị đã chủ động tổ chức tập huấn cho toàn thể công chức, viên chức và người lao động trong đơn vị về các quy định của Nghị định và phương án triển khai thực tiễn nhằm giúp các cán bộ nắm chắc những vấn đề cốt lõi, nội dung và cách thức thực hiện, qua đó có đủ năng lực, kiến thức và hiểu biết để trực tiếp tuyên truyền, hỗ trợ cho chính quyền địa phương, cộng đồng thôn, bản và người dân tham gia.

Đơn vị đã chủ động phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, BQL các thôn, bản nghiên cứu tình hình thực tiễn, đề xuất các nội dung thiết thực, phù hợp để đưa vào xây dựng kế hoạch tài chính năm 2024 trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định. BQL Khu BTTN Pù Hoạt là một trong những đơn vị chủ rừng đầu tiên được Sở Nông nghiệp và PTNT phê duyệt kế hoạch tài chính năm 2024. Theo kế hoạch tài chính năm 2024 được phê duyệt, đơn vị chủ yếu tập trung thực hiện chi trả với 03 nội dung chính: (1) Thực hiện giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng đối với những diện tích rừng chưa được giao khoán bằng nguồn ngân sách; (2) Thực hiện hỗ trợ các công trình phát triển cộng đồng; (3) Hỗ trợ quản lý phí cho UBND các xã có cộng đồng tham gia ERPA.

Hỗ trợ thực hiện công trình làm sân và giàn mát nhà văn hóa cộng đồng

Trên cơ sở kế hoạch tài chính được phê duyệt, BQL Khu BTTN Pù Hoạt đã thông báo đầy đủ, rộng rãi, công khai đến từng cộng đồng thôn, bản về nội dung hỗ trợ, cơ chế hỗ trợ, hình thức hỗ trợ để các cộng đồng chủ động triển khai. Trong quá trình triển khai thực hiện, đơn vị đã cử các thành viên Ban Chỉ đạo xuống tận thôn, bản để hướng dẫn, hỗ trợ và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương để giám sát quá trình thực hiện các công trình đúng hồ sơ phê duyệt và đảm bảo chất lượng.

Theo kế hoạch được sở Nông nghiệp và PTNT phê duyệt, năm 2024, BQL Khu BTTN Pù Hoạt đã hỗ trợ 44 công trình phát triển cộng đồng cho 44 thôn, bản thuộc 08 xã của huyện Quế Phong với mức hỗ trợ 50 triệu đồng/công trình; Thực hiện giao khoán bảo vệ rừng cho 24 cộng đồng thôn, bản với tổng diện tích là 28.953,46 ha. Với tinh thần chỉ đạo quyết liệt, sâu sát, sự phối hợp, đồng hành của chính quyền địa phương và quyết tâm của người dân trong các cộng đồng, đến nay các công trình phát triển cộng đồng của 44 thôn, bản đã cơ bản hoàn thành, đưa vào sử dụng. Đơn vị đang phối hợp với chính quyền địa phương để tổ chức nghiệm thu làm cơ sở thanh toán theo quy định. Diện tích rừng giao khoán đang được các cộng đồng thôn, bản tổ chức bảo vệ tốt, không để xẩy ra khai thác, lấn chiếm.

Hỗ trợ thực hiện công trình cổng chào thôn bản

Với việc tổ chức triển khai đồng bộ, chắc chắn, có sự phối hợp chặt chẽ của chính quyền địa phương và sự đồng lòng hưởng ứng của người dân trên địa bàn. Nguồn lực tài chính của Thoả thuận chi trả giảm phát thải khi nhà kính vùng Bắc Trung Bộ đang phát huy những hiệu quả thiết thực trên địa bàn huyện Quế Phong. Đây là động lực, là niềm tin để Nhân dân và chính quyền địa phương quyết tâm hơn trong công tác QLBVR và PCCCR, góp phần đảm bảo an ninh rừng trên địa bàn.

Nguyễn Văn Sinh