Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) là một loài thực vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng, có vai trò quan trọng đối với hệ sinh thái và giá trị bảo tồn đa dạng sinh học. Ở Việt Nam hiện nay, Sa mu dầu đã được ghi nhận phân bố trong rừng tự nhiên với số lượng không nhiều ở các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Thanh Hóa và nhiều nhất là tại Nghệ An (Khu BTTN Pù Hoạt). Trong tự nhiên, Sa mu dầu chỉ xuất hiện ở các khu vực đai cao trong kiểu rừng kín hỗn giao cây lá rộng với lá kim ẩm nhiệt đới và á ẩm nhiệt đới.

Trong những thập kỷ qua, cùng với khả năng tái sinh tự nhiên thấp, tác động của con người ở các khu rừng nhiệt đới đã làm suy thoái nghiêm trọng môi trường sống tự nhiên của loài C. konishii. Mặt khác, nhiều công trình nghiên cứu khoa học trước đây của của Đài Loan được công bố đều khẳng định: Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) là một loài đặc hữu của đất nước Đài Loan phân bố ở độ cao trên 800m. Vì vậy, việc nghiên cứu và bảo tồn loài Sa mu dầu ở Việt Nam đang là một vấn đề cấp thiết đặt ra cho giới khoa học trong ngành Lâm nghiệp cũng như các đia phương nơi có loài phân bố.

Nhận thức được tầm quan trong đó, trong thời gian qua, BQL Khu BTTN Pù Hoạt đã phối hợp với Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Trung tâm nhiệt đới Việt - Nga và các cơ quan nghiên cứu khoa học, các trường Đại học đã có những công trình điều tra, nghiên cứu về loài Sa mu dầu. Các đề tài đã tập trung điều tra, nghiên cứu phân bố, đặc điểm sinh thái và đánh giá khả năng tái sinh…. của loài Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) ở Khu BTTN Pù Hoạt để làm cơ sở khoa học đề xuất các biện pháp bảo tồn và phát triển loài đặc hữu, quý hiếm này.

Qua các kết quả điều tra, nghiên cứu với việc áp dụng các phương pháp khác nhau như: Điều tra thực địa, phân tích qua các ảnh vệ tinh …. Đã phát hiện và xác định được tổng số lượng cá thể Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) hiện có tại Khu BTTN Pù Hoạt khoảng 2.097 cá thể. Trong đó, có 1,404 cá thể Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) đã được xác định vị trí và đo đếm các chỉ tiêu sinh trưởng trực tiếp ở ngoài thực địa; 693 cá thể Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) đã được xác định vị trí, tọa độ phân bố thông qua phân tích dữ liệu từ ảnh vệ tinh, đây là những cá thể được phân bố ở các khu vực hiểm trở, các nhà điều tra, nghiên cứu chưa thể tiếp cận được.

Ở Khu BTTN Pù Hoạt, loài Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) có giải phân bố tương đối rộng so với các loài cây lá kim khác trong khu vực, nhưng gián đoạn, tạo thành những quần thể Sa mu dầu gần như thuần loài và thường xuất hiện ở độ cao từ 1.219 - 1.851m so với mực nước biển. Loài Sa mu dầu thường xuất hiện trong kiểu rừng kín thường xanh hỗn giao cây lá kim - lá rộng núi trung bình và núi cao á ẩm nhiệt đới.

Tại Khu BTTN Pù Hoạt, loài Sa mu dầu (Cunninghamia konishii Hayata) đã ghi nhận phân bố chủ yếu tại các khu vực thuộc địa giới hành chính của các xã: Hạnh Dịch (931 cá thể), Nậm Giải (780 cá thể) Tri Lễ (341 cá thể), dọc theo các tuyến giáp ranh với biên giới Việt Nam - Lào. Ở khu vực thuộc địa giới hành chính của xã Thông Thụ chỉ mới phát hiện được 45 cá thể, phân bố dọc theo tuyến giáp ranh với Khu BTTN Xuân Liên, tỉnh Thanh Hoá. Các khu vực khác như khu vực Đồng Văn, Cắm Muộn và Na Khích chưa bắt gặp và ghi nhận thấy Sa mu dầu phân bố.

Số lượng cá thể Sa mu dầu đã điều tra, nghiên cứu và ghi nhận tại Khu BTTN Pù Hoạt đều là những cây đã trưởng thành, có kích thước rất lớn. Chiều cao vút ngọn trung bình: 31,47m, độ biến động của chiều cao vút ngọn 7,20m; Đường kính ngang ngực trung bình: 1,22 m, độ biến động của đường kính ngang ngực: 0,67 m. Số lượng cá thể Sa mộc dầu tập trung nhiều tại cỡ kính từ 1-1,5m có 483 chiếm tỷ lệ khoảng 36% tổng số cả thể điều tra được.

Chiều cao tập trung ở cấp từ 30-35m chiếm tỷ lệ khoảng 24% tổng số cá thể điều tra được. Có thể do đã quá tuổi thành thục nên nhiều cây có kích thước lớn thường đã bị rỗng ruột (bộng). Trong các quần thể Sa mu dầu đã được điều tra, nghiên cứu hầu hết chỉ phát hiện cây trưởng thành, rất ít gặp cây tái sinh hoặc cây nhỏ.